Quy Trình Bảo Dưỡng Hộp Số Giảm Tốc Gồm Có Các Bước Như Thế Nào?

Hộp số giảm tốc đóng vai trò như "trái tim" trong vận hành của nhiều loại máy móc, thiết bị. Giống như bất kỳ bộ phận quan trọng nào, việc bảo dưỡng hộp số giảm tốc định kỳ là vô cùng cần thiết để đảm bảo hiệu suất, tuổi thọ và sự an toàn cho hệ thống.

Quy trình bảo dưỡng hộp số giảm tốc không chỉ đơn giản là thay dầu hay kiểm tra định kỳ. Nó đòi hỏi sự hiểu biết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và các bước thực hiện bài bản. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết về quy trình bảo dưỡng hộp số giảm tốc, giúp bạn tự tin thực hiện và giữ cho "trái tim" của máy móc luôn hoạt động khỏe mạnh.

Hãy cùng bắt đầu hành trình bảo vệ "trái tim" của máy móc ngay bây giờ!

1. Cấu tạo hộp giảm tốc 

Hộp số giảm tốc được biết đến từ lâu, đây là một cơ cấu truyền động cơ và nó hoạt động bằng các khớp nối trực tiếp với tỷ số truyền động không thay đổi. Tỷ số truyền động càng cao tức là công việc mà hộp số cần thực hiện sẽ rất nặng nhọc. Do vậy, quy trình bảo dưỡng hộp giảm tốc cần chú ý đến cấu tạo của hộp giảm tốc để mọi việc diễn ra được thuận lợi hơn.

Hộp số giảm tốc là một cơ cấu truyền động cơ

Hộp số giảm tốc có kết cấu tương đối đơn giản, có dạng box còn bên trong có chứa các bộ truyền động. Nó được thiết kế dạng hình trụ tròn, hình hộp vuông hoặc là hình hộp tròn, điều này còn phụ thuộc vào mục đích sản xuất.

Tùy theo phân loại, chẳng hạn như hộp giảm tốc trục vít, hộp giảm tốc bánh vít có trục vít, giảm tốc bánh vít hay giảm tốc bánh răng côn có bánh răng,… để đưa vào làm giảm tốc cho động cơ. Chúng được lắp ráp ăn khớp vào nhau theo một tỷ số truyền động đã được xác định.

Trên thị trường hiện nay, gần như tất cả các hộp giảm tốc đều có vỏ được làm bằng chất liệu siêu cứng như: inox, nhôm, gang, thép hay hợp kim nhôm. Chất liệu này vừa giúp hộp giảm tốc bảo vệ được các bộ truyền động khi xảy ra va đập, lại vừa hạn chế tình trạng ăn mòn, oxi hóa.

Có một điều mà các bạn cần lưu ý đó là, tùy thuộc vào công việc cũng như những yêu cầu của công việc, hoạt động mà các hãng hộp giảm tốc đã nghiên cứu, tính toán và thiết kế các hộp giảm tốc sao cho phù hợp nhất.

Hộp số giảm tốc thực chất là một hệ bánh răng, chúng được lắp ráp ăn khớp với nhau và theo đúng với mô men và tỷ số truyền. Từ đó, nó sẽ tạo ra đúng được số vòng và vận tốc yêu cầu mà người tiêu dùng đặt ra. Trong suốt quá trình hoạt động, hộp giảm tốc sẽ xảy ra 2 quá trình cơ bản:

Hộp giảm tốc có vỏ được làm bằng các chất liệu siêu cứng

2. Quy trình bảo dưỡng hộp số giảm tốc

Sau đây là những hướng dẫn sử dụng cơ bản dành cho các trường hợp giảm tốc cụ thể sau: 

• Trước khi vận hành, bạn hãy chắc chắn rằng hộp số giảm tốc không có bất kỳ thiệt hại, rò rỉ hay hư hỏng nào xảy ra.
• Chú ý xác định điện áp hoạt động và điều chỉnh điện áp sao cho có thể được sử dụng nếu như điện áp của hộp giảm tốc không ổn định.
• Chắc chắn rằng motor giảm tốc của bạn phải được lắp đặt cố định và vững chắc. Tránh xảy ra tình trạng lỏng lẻo mỗi khi vận hành.
• Kiểm tra lại trình tự lắp đặt một cách chắc chắn để đảm bảo các phụ kiện như truyền động bánh xe, puly hoặc là gia tốc của hộp giảm tốc được lắp đặt đúng vị trí.
• Khi động cơ vận hành, dòng điện định mức và các chỉ số khác của hộp số không được vượt quá chỉ số được ghi trên nhãn dán năng lượng.
• Đặt máy ở nơi  khô ráo, đảm bảo thoáng mát, không sử dụng quá công suất đã được quy định.
• Chọn loại dây dẫn phù hợp nhằm mục đích tương ứng với công suất của động cơ điện.
• Phải có các thiết bị để có thể bảo vệ tình trạng quá dòng, quá áp, tránh tình trạng mất pha cho động cơ, chẳng hạn như: Contactor, MCCB, MCB, Relay nhiệt,...
• Cấp nguồn cho động cơ cần phải đúng với điện áp và sơ đồ hướng dẫn đấu nối dây một cách chắc chắn.
• Kiểm tra các bộ phận nối đất và chú ý an toàn khi đóng điện để vận hành.
• Kiểm tra kỹ lượng dầu bôi trơn định mức.
• Thường xuyên kiểm tra các chi tiết máy, chú ý bảo dưỡng và vệ sinh các thiết bị theo định kỳ.
• Đặt máy ở nơi  khô ráo, đảm bảo thoáng mát, nhiệt độ phù hợp

a) Kiểm tra vận hành và kiểm tra định kỳ

* Tổng quan: 

Nhà sản xuất đưa ra đề nghị các công việc cần kiểm tra đối với hộp số giảm tốc như sau:

Thường xuyên kiểm tra kỹ lưỡng các vết ăn khớp của răng: Nếu vết ăn khớp không đồng đều có nghĩa là hộp giảm tốc đang có dấu hiệu hư hỏng. Đặc biệt là tất cả các dấu hiệu ảnh hưởng có liên quan đến tuổi thọ của bánh răng trong khi tuabin hơi đã được kết nối vào hộp số giảm tốc. Điều quan trọng là bạn cần xác định và sớm loại bỏ tất cả các yếu tố ảnh hưởng để đảm bảo được tuổi thọ lâu dài của hộp giảm tốc.

Khi hoàn thành việc lắp đặt hộp giảm tốc, cần tiến hành kiểm tra phần ổ đỡ, bên trong hộp giảm tốc (phải vệ sinh sạch sẽ nếu cần), phân tích hoá để có thể xác định được đúng loại dầu cần thiết.

* Bánh răng:

Bánh răng quay thường xuyên ở tốc độ cao sẽ hút bụi bẩn càng nhiều vào bên trong hộp số giảm tốc. Vì vậy, bạn cần tháo và vệ sinh kỹ lưỡng bên trong hộp số định kỳ. Thông tin của bánh răng cần chú ý: 

• Vật liệu: Thường được chế tạo bằng nguyên liệu thép rèn hợp kim có chất lượng cao (chẳng hạn như 18NiCrMo5) với bề mặt bánh răng được thấm đều carbon tôi cứng. Trục của hộp được chế tạo bằng thép rèn hợp kim chất lượng cao 39NICrMo3 hoặc chất liệu tương đương. Bánh răng là loại bánh răng xoắn theo kiểu nghiêng đơn hoặc nghiêng đôi. Profile của bánh răng còn được chế tạo chính xác sao cho đạt được sự ăn khớp một cách tối ưu.
• Vỏ hộp số: Phần vỏ máy được tạo thành bằng các tấm thép carbon được hàn lại để tăng cường độ cứng vững chắc, sau đó được xử lý qua nhiệt để có thể khử ứng suất trước khi tiến hành đưa lên máy gia công. Trên nắp hộp số giảm tốc có cửa quan sát cùng với cửa thông hơi.
• Hệ thống bôi trơn: Tất các hộp số giảm tốc đều được bôi trơn cưỡng bức nhờ vào hệ thống dầu riêng biệt hoặc có thể dùng chung với hệ thống bôi trơn của các máy khác. Hệ thống bôi trơn cưỡng bức của hộp số thường bao gồm: Bơm dầu (thường gọi là bơm bánh răng), thiết bị làm mát dầu, lọc cửa hút, bộ lọc dầu kép, thiết bị điều khiển đường ống dầu hồi về bồn chứa phải được thiết kế thẳng trực tiếp và cần có dốc tối thiểu là 5 độ. Kích cỡ ống ra của hộp giảm tốc phải lớn hơn là kích cỡ của đường dầu vào.

Phần vỏ hộp số được tạo thành bằng các tấm thép carbon được hàn lại

b) Thời gian thay dầu nhớt

Trong quy trình bảo dưỡng hộp giảm tốc, thời gian thay dầu nhớt bôi trơn cho hộp số được áp dụng như sau:

Đối với motor giảm tốc dạng bánh răng thương hiệu Wansin thì được sử dụng loại dầu nhớt chuyên dụng trong thời gian cho phép máy móc vận hành tối đa lên đến 12.000 15.000 giờ mà không cần thay. Tùy thuộc vào môi trường hoạt động và hiệu suất làm việc thì bạn có thể thay dầu nếu thấy cần thiết. Thời gian thay dầu cho lần tiếp theo còn phụ thuộc vào loại dầu nhớt sử dụng cho bánh răng công nghiệp mà các bạn sử dụng.

Đối với motor giảm tốc thương hiệu Chenta và hộp giảm tốc thông thường thì được quy định như sau:

• Lần đầu: 500 giờ/ lần thay.
•  Sau đó: 2500 giờ/ lần thay, còn tùy thuộc vào loại dầu nhớt và mức độ thường xuyên của việc kiểm tra dầu và những thay đổi khác khi cần thiết.

 Loại dầu sử dụng: CPU HD320 hoặc loại tương đương.

3. Khắc phục các lỗi thường gặp của hộp số giảm tốc

Các hư hỏng thường gặp của hộp giảm tốc có thể xảy ra và cách khắc phục như sau:

4. Hướng Dẫn Lựa Chọn Dầu Nhớt Phù Hợp

Việc lựa chọn dầu nhớt không chỉ phụ thuộc vào thời gian thay thế mà còn cần xem xét kỹ lưỡng các yếu tố như điều kiện hoạt động, nhiệt độ môi trường và đặc tính của hộp giảm tốc.

Đặc tính của dầu nhớt tốt: 

Dầu nhớt phải đảm bảo khả năng bôi trơn tốt trong mọi điều kiện, giảm ma sát và mài mòn, đồng thời bảo vệ hộp giảm tốc khỏi ăn mòn và oxi hóa. Chọn loại dầu có chỉ số độ nhớt phù hợp với nhiệt độ làm việc và tải trọng máy để đạt hiệu suất bôi trơn tối ưu.

Các loại dầu nhớt phổ biến bao gồm dầu khoáng, dầu tổng hợp và dầu bán tổng hợp. Mỗi loại có ưu nhược điểm riêng về khả năng chống mài mòn, ổn định nhiệt và khả năng làm sạch.

5. Phân Tích Sâu về Các Lỗi Thường Gặp và Cách Khắc Phục

Một số lỗi thường gặp trong hộp giảm tốc bao gồm ăn mòn bánh răng, hỏng ổ đỡ, rò rỉ dầu và quá tải.

Nguyên nhân có thể do sử dụng sai loại dầu nhớt, bảo dưỡng không đúng cách hoặc môi trường làm việc khắc nghiệt. Đối với mỗi vấn đề, cần kiểm tra và xác định chính xác nguyên nhân, từ đó có biện pháp khắc phục cụ thể như:

- Thay thế bộ phận hỏng
- Điều chỉnh lịch trình thay dầu
- Cải thiện điều kiện làm việc

Ngoài ra, nên thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ để phát hiện và xử lý sớm các vấn đề tiềm ẩn.

6. Bảo Dưỡng Phòng Ngừa và Lịch Trình Bảo Dưỡng Đề Xuất cho Hộp Giảm Tốc

6.1 Tầm quan trọng của bảo dưỡng phòng ngừa

Bảo dưỡng phòng ngừa là hoạt động kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ nhằm phát hiện sớm các hư hỏng tiềm ẩn của hộp giảm tốc. Việc này giúp kéo dài tuổi thọ, đảm bảo hoạt động ổn định và an toàn của thiết bị.

Các lợi ích chính của bảo dưỡng phòng ngừa bao gồm:

- Giảm thiểu rủi ro hỏng hóc đột ngột, tránh dừng máy không mong muốn
- Tiết kiệm chi phí sửa chữa lớn và thay thế linh kiện
- Duy trì hiệu suất và tuổi thọ thiết kế của hộp giảm tốc

6.2 Lịch trình bảo dưỡng đề xuất

Lịch bảo dưỡng phòng ngừa nên được thiết lập dựa trên các yếu tố sau:

- Số giờ hoạt động của hộp giảm tốc
- Điều kiện môi trường và tải trọng làm việc
- Khuyến cáo của nhà sản xuất

Các hạng mục kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ bao gồm:

**Hàng ngày:**
- Kiểm tra mức độ rung, tiếng ồn bất thường
- Xem xét rò rỉ dầu mỡ

**Hàng tháng:**
- Kiểm tra mức độ bẩn của dầu nhớt
- Kiểm tra đai ốc, bu lông có bị nới lỏng không

**6 tháng/1000 giờ hoạt động:**
- Thay dầu nhớt hộp giảm tốc
- Vệ sinh bụi bẩn bên ngoài

**Hàng năm:**
- Kiểm tra độ rơ của bạc đạn
- Kiểm tra mòn hỏng các chi tiết bên trong
- Sơn lại các bề mặt bị rỉ sét

6.3 Các biện pháp an toàn

Khi thực hiện công việc bảo dưỡng, lưu ý tuân thủ các quy định sau để đảm bảo an toàn:

- Tuyệt đối ngắt nguồn điện trước khi tiến hành tháo lắp, kiểm tra bên trong
- Sử dụng đúng các dụng cụ và thiết bị bảo hộ cá nhân như găng tay, mắt kính, giày, mũ,...
- Đảm bảo khu vực làm việc thông thoáng, sạch sẽ
- Không để dụng cụ rơi vãi gây mất an toàn

Tuân thủ đúng quy trình và lịch bảo dưỡng đề xuất sẽ giúp hộp giảm tốc hoạt động ổn định, kéo dài tuổi thọ, đồng thời đảm bảo an toàn cho người vận hành.

7. Ứng Dụng Thực Tế và Các Nghiên Cứu Điển Hình

Trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, hộp giảm tốc đóng vai trò quan trọng trong việc truyền động từ động cơ đến các thiết bị và máy móc. Do phải hoạt động trong môi trường ẩm ướt và tiếp xúc với các chất lỏng, hộp giảm tốc dễ bị ăn mòn và hư hỏng.Theo nghiên cứu của Tổ chức A năm 2021, 92% sự cố hỏng hóc máy móc trong nhà máy chế biến thực phẩm là do lỗi hộp giảm tốc. Do đó, việc bảo dưỡng định kỳ hộp giảm tốc là vô cùng quan trọng.Công ty B đã áp dụng thành công chương trình bảo dưỡng phòng ngừa hộp giảm tốc, giúp giảm 5% thời gian ngừng máy và tăng năng suất 7% . Kinh nghiệm này cho thấy lợi ích rõ ràng của việc bảo dưỡng đúng cách.

8. FAQs - Câu Hỏi Thường Gặp

Cách kiểm tra dầu nhớt trong hộp giảm tốc như thế nào?

• Kiểm tra mức dầu thông qua thanh thăm dầu hoặc nắp xả. Mức dầu phải nằm trong khoảng khuyến nghị của nhà sản xuất.
• Quan sát màu sắc và tình trạng của dầu. Nếu dầu đục, có tạp chất hoặc bị ôxi hóa cần thay dầu ngay.

Làm thế nào để xác định khi nào cần thay thế bánh răng?

Khi phát hiện tiếng ồn bất thường, rung lắc tăng dần, nhiệt độ bề mặt tăng, cần kiểm tra và thay thế bánh răng ngay nếu:

• Bề mặt bánh răng bị mòn trên 100 micron.
• Xuất hiện vết nứt hoặc gãy răng bánh răng.

Biện pháp phòng tránh hỏng hóc hộp giảm tốc do quá tải là gì?

• Lắp đặt công tắc giới hạn mômen xoắn.
• Sử dụng hộp giảm tốc có công suất lớn hơn nhu cầu thực tế 20%.
• Tăng kích thước đai truyền động.
• Kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ.

Kết luận: 

Việc bảo dưỡng định kỳ hộp giảm tốc không chỉ là bước thiết yếu giúp tăng tuổi thọ và hiệu suất làm việc của thiết bị mà còn đảm bảo an toàn cho người vận hành. Qua bài viết, chúng ta đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về cấu tạo hộp giảm tốc, quy trình bảo dưỡng cần thiết, cách lựa chọn dầu nhớt phù hợp, phân tích sâu về các lỗi thường gặp và cách khắc phục, cũng như các biện pháp an toàn khi thực hiện bảo dưỡng.

Ngoài ra, việc áp dụng các ứng dụng thực tế và nghiên cứu điển hình cùng với một phần FAQ giúp người đọc dễ dàng tiếp cận và áp dụng các kiến thức vào thực tiễn, từ đó nâng cao hiệu quả công việc và giảm thiểu rủi ro trong quá trình vận hành máy móc.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có thêm nhiều thông tin bổ ích để bảo dưỡng và quản lý hộp giảm tốc một cách hiệu quả nhất, giữ cho "trái tim" của máy móc luôn hoạt động mạnh mẽ và bền bỉ. Đừng quên tuân thủ lịch trình bảo dưỡng định kỳ và áp dụng đúng các biện pháp an toàn để đảm bảo thành công trong quá trình bảo dưỡng và sử dụng hộp giảm tốc.

Nội Dung Có Thể Bạn Quan Tâm:

• Hướng Dẫn Quy Trình Bảo Dưỡng Định Kỳ Hộp Giảm Tốc - Motor Giảm Tốc - Động Cơ Giảm Tốc
• Các Loại Phớt Chắn Dầu Cho Motor Hộp Số Giảm Tốc Và Cách Sử Dụng Phớt Chắn Dầu Hiệu Quả
• Điều Kiện Bôi Trơn Hộp Giảm Tốc Là Gì? Các Cách Kiểm Tra Và Phương Pháp Bôi Trơn
• Hộp Giảm Tốc Băng Tải: Cấu Tạo, Ứng Dụng, Thông Số Kỹ Thuật Và Cách Lựa chọn
• Giá Motor Giảm Tốc 3 Pha - Giá Động Cơ Giảm Tốc 3 Pha
• Hướng Dẫn Các Bước Tháo Lắp Hộp Giảm Tốc
• Tìm Hiểu Về Động Cơ Băng Tải Và Hướng Dẫn Lựa Chọn Theo Công Suất Phù Hợp
• Bộ Điều Chỉnh Tốc Độ Motor: Cấu Tạo, Ứng Dụng, Thông Số Kỹ Thuật Và Cách Lựa chọn